یکی از مراحل انحصار وراثت که موجب مشکلات زیادی بین وراث می شود و ممکن است مراحل انجام کار انحصار وراثت را طولانی تر نیز کند عدم همکاری وراث برای تقسیم ارث است و این موضوع می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و سعی می کنیم در این مقاله به تشریح کامل این موضوع بپردازیم.
قطعاً تا کنون در بین دوستان و آشنایان و حتی اطرافیان خود دیده اید که فردی فوت شده و وراث آن مرحوم با یکدیگر همکاری لازم را ندارند و این جاست که وراث تصمیم می گیرند امور مربوط به ارث و انحصار وراثت را به شخصی که بی طرف است واگذار کنند و سعی می کنند به وکیل انحصار وراثت مراجعه نمایند.
در موضوعات این چنینی بهترین راه حل مذاکره مسالمت آمیز است یعنی باید همه وراث با یکدیگر مذاکره نمایند تا به نتیجه مطلوب برسند و یا بهتر است این موضوع را به شخص ثالثی مثل وکیل انحصار وراثت واگذار نمایند که هم در این موضوع بی طرف است و هم اینکه به دلیل مواجه بودن با مسائل قانونی بهتر است از شخصی که در این امور آگاهی کامل و وافی را دارد کمک گرفته شود.
در این حالت که هیچ یک از وراث حاضر به همکاری با یکدیگر نباشند باید شخص ثالثی در این موضوع دخالت کند و اگر مزاکره در این موضوع نتیجه بخش نباشد باید دعوای خلع ید از ملک مشاعی را طرح کنید این دعوا برای زمانی کاربرد دارد که ملک خاصی از اموال متوفی به تعدادی از وراث تعلق می گیرد در این صورت که ملکی که سر آن بخ نتیجه مشترکی در مزاکره نرسیدند را پلمپ می کنند هدف از پلمپ کردن این ملک این است که از نظر دادگاه موضوع کارشناسی می شود وقتی این دعوا طرح شود و دادگاه کارشناسی لازم را انجام دهد در نهایت آن وراثی که قرار بود از یک ملک بهره ای نبرد یا درصد کمی بهره ببرد با وراث دیگر در شرایط برابری قرار می گیرند و به یک اندازه بهره می برند.
همانطور که می دانیم مرگ یا همان فوت یکی از اتفاقاتی است که در طبیعت برای تمامی افراد به وجود می آید اما حقیقت این است که مرگ پایان تمام امور نمی باشد و دارای عواقب مختلفی است یکی از عواقب بسیار مهمی که با مرگ برای افراد مختلف به وجود می آید مسئله انحصار وراثت است بنابراین از این موضوع به خوبی می توان نتیجه گیری کرد که مرگ نیز مانند بسیاری از اتفاقات دیگر در طبیعت دارای آثار حقوقی مختلفی است که نمی توان آن را نادیده گرفت و اما وکیل انحصار وراثت کسی است که با تمامی قوانین و موضوعات مربوط به موضوع مرگ و ارث آشنایی دارد و به افراد کمک می کند تا بتوانند در مسیر احقاق حقوق خود قدم بردارند هنگامی که شخصی فوت میکند باید تمامی حقوق مربوط به اموال مشخص شود و به خوبی تعیین و تکلیف شود تا نظم عمومی جامعه دچار اختلال نگردد.
بهتر است در صورت عدم همکاری وراث در پرونده انحصار وراثت سعی کنید:
این پرونده را به وکیل متخصص در ارث و انحصار وراثت واگذار کنید تا در آینده دچار مشکلات دیگری نشوید وکیل انحصار وراثت بهتر از هر کس دیگری با قوانین مربوط به ارث و وصیت آشنایی دارد و به خوبی می داند که چگونه باید از حقوق موکلان خود در مراجع قضایی دفاع کند و در جهت جلوگیری از تضییع حقوق آنها قدم بر دارد از طرفی باید به این موضوع نیز اشاره کنیم که وکیل انحصار وراثت نقش بسیار مهمی را در جهت اطلاع رسانی و ایجاد آگاهی حقوقی به مردم ایفا میکند.
وکیل انحصار وراثت یکی از شاخه های مهم حوزه وکالت در ایران محسوب می شود در قانون ایران به صورت مستقیم در مورد انواع شاخه های وکالت صحبت نشده است و تمام این شاخه ها تحت عنوان وکیل پایه یک دادگستری قرار گرفته است به عبارت ساده تر هر کسی که دانش آموخته حقوق باشد و از طرف دیگر دارای پروانه وکالت رسمی باشد می تواند در تمامی حوزه های حقوقی و کیفری حضور داشته باشد اما در عمل حقوق شاخه های مختلف و نسبتاً جدا از هم دارد هر کدام از این شاخه ها به اندازه گسترده است که عملاً می توان گفت که یک وکیل تنها می تواند به صورت تخصصی در یک یا چند بخش محدود از حقوق به صورت کامل ورود کند به عبارت دیگر شما نمی توانید از یک وکیل کیفری یا وکیل چک بخواهید وکالت شما در حوزه انحصار وراثت را بر عهده بگیرد وکیل انحصار وراثت با آگاهی که در این زمینه پیدا نموده است می توان به جرات گفت که کمک بسیار مهمی می تواند به وراث مخالف در چنین پرونده هایی کند.
هر کدام از انسان ها بعد از تولد کم کم دارایی هایی را به خود اختصاص می دهند این دارایی ها مادامی گه زنده باشند و آنها را به دیگری واگذار نکرده باشد تحت تملک او قرار دارد البته در شرایطی که فرد صغیر یا مجنون باشد این تملک از او سلب می شود در این حالت هیچ فرد دیگری نمی تواند ادعای مالکیت بر آن اموال داشته باشد اما مسئله زمانی ایجاد می شود که آن فرد فوت کند در این حالت تمامی متعلقات مربوط به آن فرد از جمله اموال و دارایی ها از وی گرفته می شود اما به هر حال برای این اموال باید صاحبی مشخص شود زیرا یک مال نمی تواند بدون صاحب و مسئول باشد یکی از مهم ترین وظایف قانون و قوانین مشخص کردن صاحب این اموال است و این موضوع از طریق انحصار وراثت مشخص می شود و وراث متوفی برای اینکه بتوانند صاحب آن اموال شوند باید اقدام به گرفتن انحصار وراثت نمایند و انحصار وراثت برگه ای قانونی است که نمایانت گر تعداد وراث متوفی و میزان سهم الارث هر یک از آنان است.
یکی دیگر از موارد مهم و کاربردی در اخذ گواهی انحصار وراثت مسئله ای به نام وصیت نامه متوفی است بر اساس قوانین شرعی توجه و عمل به وصیت نامه از واجبات است از این رو به صورت کلی در بین عموم جامعه این تفکر ایجاد شده است که یک فرد با وصیت خود می تواند در روند انحصار وراثت تغییرات عمده ای ایجاد کند.
نکته مهم که در این بین حائز اهمیت است این است که وصیت نامه تنها برای یک سوم از کل اموال متوفی تعیین می شود یعنی اگر شخصی کل امواش را در قالب وصیتنامه به شخصی ببخشد قانون این را نمی پذیرد و فقط نسبت به یک سوم اموال می پذیرد و موضوعی که در بحث وصیت نامه مطرح می شود این است که عده ای می گویند یک فرد می تواندبا وصیتی که انجام می دهد یکی از وراث خود را از ارث بردن محروم کند و این تفکر اصلا غلط است و وجهه قانونی ندارد.
هرگاه در حین فوت شخصی حملی باشد که اگر قبل وراث متولد شود مانع از ارث بردن تمام یا بعضی از وراث دیگر می گردد؛ تقسیم ارث به عمل نمی آید تا حال او معلوم شود و اگر حمل مانع از ارث هیچ یک از سایر وراث نباشد و آنها بخواهند ترکه را تقسیم کنند باید برای حمل حصه ای که مساوی حصه دو پسر از همان طبقه باشد کنار بگذارند و حصه هر یک از وراث مراعا است تا حال حمل معلوم شود.
در صورتی که طبق روال عادی وراث حاضر به تقسیم نشوند مثلاً برای فروش و انتقال اموال متوفی اعلام رضایت نکنند به عبارت دیگر در تقسیم ارث ا سایر وراث همکاری نکنند و میان آنها توافقی حاصل نشود خواهان تقسیم برای اجرای حق قانونی خود راهی جز مراجعه به دادگاه و ارائه دادخواست تقسیم ترکه نخواهد داشت.
پس از دریافت دادخواست تقسیم ترکه توسط دادگاه پرونده مورد بررسی قرار می گیرد و پس از احراز جهت درخواست و حقوق خواهان همه وراث را به دادگاه دعوت میکنند ابتدا پیشنهاد تقسیم به تراضی به ورثه داده می شود و در صورت عدم توافق به چگونگی تقسیم دادگاه راساً اقدام به تقسیم میکند اگر اموال قابل تقسیم باشند دادگاه مطابق سهم الارث اموال را تقسیم می کند اگر اموال متوفی قابل تقسیم نباشد اموال مزبور به مزایده گذاشته می شود و پس از فروش سهم هرکس از قیمت اموال داده می شود.
در رابطه با تقسیم ارث بدون حضور وراث می توان گفت که در نرحله انحصار وراثت حتی اگر تعدادی از وراث مدارک خود را ارئه ندهند و همکاری لازم را نداشته باشند اقدام یکی از وراث این وظیفه را از دیگران سلب می کند و بهتر این است که وراث با توافق با هم یکی از وراث را به عنوان وکیل رای برای انجام این امر مامور کنند اما اگر وراث دیگر همکاری نکنند و مدارک خود را تحویل ندهند به دلیلاینکه شورای حل اختلاف خود از اداره ثبت احوال استعلام خواهد گرفت در روند بررسی انحصار وراثت خللی ایجاد نخواهد شد.
گاهی وراث با تصرف مال منقول یا غیر منقول به جای مانده از متوفی مانع از تقسیم ارث بین سایر وراث می شوند که در این صورت در مورد تصرف یکی از ورثه بر اموال منقول باید روشن شود که آیا تحریر ترکه صورت گرفته یا نه اگر تحریر ترکه انجام شده باشد باید آن اموال نزد یکی از ورثه امانت باشد تا پس از تقسیم ترکه تکلیف آنها روشن شود اما اگر ترکه تحریر نشده باشد چون طبیعت مال منقول قابل جابه جایی است می تواند توسط متصرف مخفی و پنهان شود لذا اثبا این امر که در ید ورثه ای متصرف می باشد بسیار دشوار است اما در خصوص اموال غیر منقول به عنوان مال مشاع در مالکیت همه وراث است لذا تصرف در آن توسط یکی از وراث بدون اذن سایر وراث ممنوع است و در این صورت وراث متصرف باید از آن مال رفع تصرف نمایند در غیر این صورت محکوم به خلع ید می شوند.
مفهوم ارث :
ارث در معنای حقوقی یعنی انتقال قهری و بدون اراده اموال و دارایی های فردی که فوت شده به وراث او را ارث می گوییم ،فوت یک شخص علاوه بر آثار مادی آثار غیر مادی یا معنوی را نیز در پی دارد که در این جا کمک گرفتن از یک وکیل خوب ارث به همه وراث می تواند کمک شایانی بنماید.
مفهوم ورثه:
وکیل انحصار ورثه پاسخ می دهد،ورثه به افرادی اطلاق می شود که وارث مال و دارایی متوفی می باشند ، و در اصطلاح قانونی به وراث متوفی قائم مقام قانونی متوفی می گوییم و از این رو می توانند در همه دارائی متوفی دخالت و تصرف کنند.
چه کسانی ارث می برند؟
افرادی که با شخص رابطه خونی دارند از او ارث می برند به عبارتی خویشاوندان نسبی هر شخصی توانند از او ارث ببرند به غیر از این افراد همسر فرد متوفی نیز از جمله وراث او خواهد بود اما تعلق ارث به وراث مطابق با طبقات ارث انجام می شود ،خویشاوندان نسبی متوفی طبق این طبقه بندی به ۳دسته تقسیم می شوند.
۱.طبقه اول همسر متوفی پدر و مادر فرزندان متوفی پدر نبود آنها نوه ها ۲.طبقه دوم پدربزرگ و مادربزرگ همسر متوفی برادران و خواهران متوفی ۳.طبقه سوم همسر متوفی عمو ،عمه،خاله،دایی متوفی پدر صورت نبود آنها فرزندان آنها
کسانی که به موجب نسب ارث میبرند:
1) پدر و مادر ، اولاد ، اولاد اولاد ۲) اجداد و برادر و خواهر و اولاد آن ها ۳) اعمام و عمان و اخوال و حالات و اولاد آن ها موانع ارث: وکیل ارث و میراث توضیح می دهد، موانع ارث یکی از مباحث مهم در مسائل مربوط به ارث و میراث است این مبحث به عواملی اشاره می کند که می توانند موجب محرومیت وراث از ارث شوند مهم ترین موانع ارث که در حال حاضر موضوعیت دارند عبارتند از کفر ، قتل ، لعان ، زنازادگی کفر :
طبق قوانین کشور ایران کافر از مسلمان نمی تواند ارث ببرد منظور از کافر شخصی است که مسلمان نباشد فرقی نمی کند که این شخص کافر صاحب کتاب باشد یا غیر کتاب در هر صورت از ترکه مسلمان ارثی به او نخواهد رسید در مقابل فرد مسلمان می تواند از کافر ارث ببرد اگر در میان ورثه متوفی تنها یک مسلمان وجود داشته باشد همه ترکه به او تعلق خواهد گرفت اهمیتی ندارد که این فرد در کدام یک از طبقات ارث قرار داشته باشد در هر صورت و به دلیل محرومیت بقیه از ارث این فرد مسلمان تنها وارث متوفی خواهد بود.
قتل :
قتل نیز یکی از عواملی است که می تواند مانع ارث بردن اشخاص شود اگر مورث به دست یکی از وراث خود به قتل برسد قاتل از ارث محروم خواهد بود البته قتل مورث باید از نوع عمدی و نامش چه باشد ،بنابراین اگر در مقام دفاع از خود باشد مانع ارث بردن نخواهد شد.
لعان :
لعان به معنای این است که مرد همسر خود را به زنا نسبت دهد و در صورت وجود فرزند ادعا کند که فرزند از آن او نیست ولی نتواند این ادعا را ثابت کند در این حالت مرد باید باید ۴مرتبه خدا را بر صحت ادعای خود شاهد بگیرد و هم چنین همسر او باید خدا را بر دروغ بودن ادعای شوهر شاهد بگیرد بعد از این زن و مرد بر هم حرام شده و اصطلاحاً لعان صورت می گیرد و از یکدیگر ارث نمی برند و هم چنین فرزند آنها از پدر ارث نمی برد و هم چنین از خویشاوندان پدری نیز ارث نمی برد اما از مادر و خویشاوندان مادری ارث می برد.
زنا زادگی:
زنا زادگی نیز یکی از عواملی است که می تواند موجب محرومیت افراد از ارث شود به این صورت که فرزند متولد شده از مرد یا زن زانی نمیتواند از آنها ارث ببرد و هم چنین پدرو مادر نیز نمی توانند وارث فرزند نامشروع خود باشند.
سوالات حقوقی :
میزان سهم الارث مادر و همسر متوفی چقدر است؟
امروزه یکی از مشکلاتی که معمولٱ بعد از فوت فردی اتفاق می افتاد و اتفاقاً هم خیلی شایع است بحث انحصار وراثت و میزان سهم الارث هریک از وراث است که با توجه به تعداد وراث و سهم الارث هریک از آنان متفاوت است مثلاً زوجه متوفی در صورت فرزند داشتن یک هشتم ارث می برد و در صورتی که زوجه هیچ فرزندی نداشته باشد یک چهارم از کل اموال را به ارث می برد و میزان سهم الارث مادر متوفی نیز یک ششم است و البته اگر متوفی اولاد نداشته باشد و مادر نیز طبق قانون حاجب نداشته باشد سهم الارث مادر از یک ششم به یک سوم تبدیل خواهد شد.
آیا مادر متوفی از حقوق و مستمری متوفی سهمی می برد؟
وکیل انحصار ورثه توضیح می دهد،در پاسخ به این سوال باید بگوییم که اگر پدر و مادر متوفی در طول حیات خود تحت تکفل متوفی بوده باشند یعنی تحت حمایت و سرپرستی متوفی بوده باشند و این موضوع در مراجع رسمی ثبت شده باشد حدود ۲۰٪از حقوق و مستمری متوفی به آنان تعلق می گیرد در غیر این صورت هیچکدام سهمی از حقوق و مستمری نخواهند داشت.
آیا حضور همه وراث برای انحصار وراثت الزامی است؟
برای ارائه وکالت به وکیل یا گرفتن وکیل برای انحصار وراثت نیازی به حضور و ارائه وکالت نامه توسط همه وراث نیست بلکه با اعطای وکالت از سوی یکی از وراث هم صورت می پذیرد.
آیا فرزندی که زودتر از والدین خود فوت می کند از آنان ارث می برد؟
در صورتی که فرزندی پیش از پدر و مادر خود فوت کند از ارث برجای مانده از آنان هیچ سهمی نمی برد .
آیا زوجین بعد از طلاق از یکدیگر ارث می برند ؟
در صورت فوت یکی از زوجین در عده طلاق اگر طلاق رجعی باشد از یکدیگر ارث می برند در غیر این صورت اگر طلاق بائن باشد از یکدیگر ارث نمی برند.
آثار صدور گواهی حصر وراثت :
ماده ۳۷۰ قانون امور حسبی پس از صدور گواهی مذکور ورثه و اشخاص ذی نفع می توانند بر اساس گواهی صادر شده اموال و مطالبات متوفی را از اشخاص متصرف یا مدیون مطالبه کنند .
نحوه ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر چگونه است؟
بهتر است در این جا به این موضوع اشاره کنیم که زن و شوهر تنها با عقد دائم از یکدیگر ارث می برند ودر عقد موقت هیچ یک از یکدیگر ارث نمی برند و اگر متوفی شوهر باشد زوجه در صورت اولاد داشتن یک هشتم از کل اموال را می برد ولی اگر زوجه فرزندی نداشته باشد یک چهارم ارث می برد، در مورد زوج هم با وجود فرزند یک دوم و در صورت نبودن یک چهارم ارث می برد.
مدت زمان لازم برای گرفتن گواهی انحصار وراثت چقدر است؟
برای گرفتن گواهی انحصار وراثت نامحدود ۴۰ روز کاری و برای گرفتن گواهی انحصار وراثت محدود ۷روز کاری زمان لازم است که دریافت شود.
برای اخذ گواهی انحصار وراثت ارائه اظهارنامه مالیاتی لازم است ؟
اگر متوفی قبل از سال ۹۵فوت شده باشد یکی از مدارک لازم برای ثبت دادخواست انحصار وراثت تسلیم اظهارنامه مالیاتی می باشد، اما برای افرادی که بعداز سال ۹۵ فوت شده اند زمانی که ورثه قصد تصرف در اموال را داشته باشند، مثلٱ اموال را بخواهند بفروشند باید آن زمان اظهارنامه مالیاتی هم ارائه دهند.
تاخیر در اخذ گواهی حصر وراثت و یا دیر کردن در پرداخت مالیات بر ارث مشمول جریمه می شود؟
خیر باید بگوییم که تاخیر در پرداخت مالیات و اخذ گواهی حصر وراثت مقید به مدت نیست. و هر زمان که بخواهید می توانید اقدام کنید و مشمول جریمه نمی شود مشروط به اینکه متوفی بعد از ۹۵/۱/۱ فوت کرده باشد .