در این مقاله قصد داریم در خصوص این سوال در تکرار که برای انحصار وراثت اول از کجا شروع کنیم و برای انحصار وراثت کجا برویم پاسخ داده شود ،
قبل از هر چیزی برای دریافت انحصار وراثت باید صاحب حق باشید یعنی اگر طبقه اول از وراث وجود داشته باشند دیگر برگه انحصار وراثت را طبقه دوم نمی توانند بگیرند بهتر است در اینجا در مورد طبقات ارث توضیحی ارائه شود :
وراث متوفی شامل چه کسانی می شوند؟
۱.طبقه اول
همسر متوفی
پدر و مادر
فرزندان متوفی پدر نبود آنها نوه ها
۲.طبقه دوم
پدربزرگ و مادربزرگ
همسر متوفی
برادران و خواهران متوفی
۳.طبقه سوم
همسر متوفی
عمو ،عمه،خاله،دایی متوفی پدر صورت نبود آنها فرزندان آنها
کسانی که به موجب نسب ارث میبرند؟
۱) پدر و مادر ، اولاد ، اولاد اولاد
۲) اجداد و برادر و خواهر و اولاد آن ها
۳) اعمام و عمان و اخوال و حالات و اولاد آن ها
کسانی که به موجب سبب ارث می برند؟
۱) زوجه
۲) زوج
طبقه اول از وراث نسبی عبارتند از :
(پدر و مادر ، فرزندان ، نوه ها )
اگر برای متوفی اولاد یا اولاد اولاد نباشد هر یک از پدر و مادر در صورت انفرادی تمام ارث را می برند ، اگر پدر و مادر متوفی هر دو زنده باشند مادر یک سوم و پدر دو سوم می برد اگر برای متوفی اولاد یا نوه از هر درجه که باشد موجود نباشد اگر پدر و مادر هر دو زنده باشند ولی مادر حاجب داشته باشد یک ششم از ترکه متعلق به مادر است ، منظور از حاجب یعنی شخصی از طبقات دیگر که میزان سهم الارث مادر را کمتر می نماید.
مطالب مرتبط: گواهی انحصار وراثت
میزان سهم الارث دختر :
اگر دختر فرزند منحصر باشد به همراه پدر و مادر متوفی نصف ترکه را خواهد برد و مابقی با توجه به میزان سهم الارث پدر و مادر متوفی بین آنها تقسیم می شود ، اگر متوفی دو دختر یا بیش تر داشته باشد دختران دو سوم ترکه را به ارث می برند.
میزان سهم الارث پسر :
اگر فرزند متوفی پسر باشد چنانچه پسر منحصر یا متعدد باشد به همراه پدر و مادر متوفی همگی در طبقه اول قرار دارند ارث می برند به این صورت که سهم پدر و مادر متوفی یک سوم و مابقی به قرابت به فرزند پسر می رسد که به تساوی بین خودشان تقسیم می کنند در صورتی که متوفی هم فرزند پسر و هم دختر به همراه پدر و مادر داشته باشد سهم پدر و مادر یک سوم است و مابقی بین فرزند پسر دو برابر سهم دختر تقسیم می شود .
میزان سهم الارث نوه :
آنچه مسلم است این است که نوه در طبقه اول قرار دارد ولی در صورتی ارث میبرد که متوفی فرزندی نداشته باشد در این صورت نوه قائم مقام اولاد می شود و با هریک از اولین که زنده باشد ارث می برد ، اولاد پسر یعنی فرزندان پسری متوفی دو برابر اولاد فرزندان دختری متوفی ارث می برند حتی اگر اولاد متوفی پسر باشد اگر به واسطه مادر با متوفی قرابت پیدا کرده نصف نوه ای که از پدر با متوفی قرابت پیدا کرده ارث می برد.
وکیل انحصار وراثت بیان می کند،هیچ تفاوتی از لحاظ عملی بین این دو واژه وجود ندارد بلکه فقط اصطلاحی است که بر سر زبان ها افتاده و هر دو به یک معنا می باشند و در رویه قضایی یکی هستند.
در گواهی انحصار وراثت چه محدود و چه ما محدود تنها ۳موضوع ذکر می گردد اول نام متوفی ،تاریخ فوت و دوم اسامی کامل وراث، سوم مشخص کردن سهم هر یک از وراث است بنابر این اصلأ لیست اموال متوفی در برگه حصر وراثت مشخص نمی گردد.
چه کسانی ارث می برند؟
افرادی که با شخص رابطه خونی دارند از او ارث می برند به عبارتی خویشاوندان نسبی هر شخصی توانند از او ارث ببرند به غیر از این افراد همسر فرد متوفی نیز از جمله وراث او خواهد بود اما تعلق ارث به وراث مطابق با طبقات ارث انجام می شود ،خویشاوندان نسبی متوفی طبق این طبقه بندی به ۳دسته تقسیم می شوند.
۱.طبقه اول
همسر متوفی
پدر و مادر
فرزندان متوفی پدر نبود آنها نوه ها
۲.طبقه دوم
پدربزرگ و مادربزرگ
همسر متوفی
برادران و خواهران متوفی
۳.طبقه سوم
همسر متوفی
عمو ،عمه،خاله،دایی متوفی پدر صورت نبود آنها فرزندان آنها
کسانی که به موجب نسب ارث میبرند:
۱) پدر و مادر ، اولاد ، اولاد اولاد
۲) اجداد و برادر و خواهر و اولاد آن ها
۳) اعمام و عمان و اخوال و حالات و اولاد آن ها
وکیل ارث و میراث توضیح می دهد، موانع ارث یکی از مباحث مهم در مسائل مربوط به ارث و میراث است این مبحث به عواملی اشاره می کند که می توانند موجب محرومیت وراث از ارث شوند مهم ترین موانع ارث که در حال حاضر موضوعیت دارند عبارتند از کفر ، قتل ، لعان ، زنازادگی
کفر :
طبق قوانین کشور ایران کافر از مسلمان نمی تواند ارث ببرد منظور از کافر شخصی است که مسلمان نباشد فرقی نمی کند که این شخص کافر صاحب کتاب باشد یا غیر کتاب در هر صورت از ترکه مسلمان ارثی به او نخواهد رسید در مقابل فرد مسلمان می تواند از کافر ارث ببرد اگر در میان ورثه متوفی تنها یک مسلمان وجود داشته باشد همه ترکه به او تعلق خواهد گرفت اهمیتی ندارد که این فرد در کدام یک از طبقات ارث قرار داشته باشد در هر صورت و به دلیل محرومیت بقیه از ارث این فرد مسلمان تنها وارث متوفی خواهد بود.
قتل :
قتل نیز یکی از عواملی است که می تواند مانع ارث بردن اشخاص شود اگر مورث به دست یکی از وراث خود به قتل برسد قاتل از ارث محروم خواهد بود البته قتل مورث باید از نوع عمدی و نامش چه باشد ،بنابراین اگر در مقام دفاع از خود باشد مانع ارث بردن نخواهد شد.
لعان :
لعان به معنای این است که مرد همسر خود را به زنا نسبت دهد و در صورت وجود فرزند ادعا کند که فرزند از آن او نیست ولی نتواند این ادعا را ثابت کند در این حالت مرد باید باید ۴مرتبه خدا را بر صحت ادعای خود شاهد بگیرد و هم چنین همسر او باید خدا را بر دروغ بودن ادعای شوهر شاهد بگیرد بعد از این زن و مرد بر هم حرام شده و اصطلاحاً لعان صورت می گیرد و از یکدیگر ارث نمی برند و هم چنین فرزند آنها از پدر ارث نمی برد و هم چنین از خویشاوندان پدری نیز ارث نمی برد اما از مادر و خویشاوندان مادری ارث می برد.
زنا زادگی:
زنا زادگی نیز یکی از عواملی است که می تواند موجب محرومیت افراد از ارث شود به این صورت که فرزند متولد شده از مرد یا زن زانی نمیتواند از آنها ارث ببرد و هم چنین پدرو مادر نیز نمی توانند وارث فرزند نامشروع خود باشند.
حال که در خصوص طبقات ارث ، تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت و موانع ارث اطلاعاتی ارائه گردید که امیدواریم مفید فایده قرار بگیرد بهتر است در مورد سوال مقاله که انحصار وراثت را از کجا بگیریم پاسخ داده شود ؛
اولین اقدام برای اینکه انحصار وراثت را بگیریم مراجعه به دفاتر خدمات قضایی است که هر یک از صاحبان حق با مراجعه به آنجا و ارائه مدارک دال بر رابطه سببی با نسبی و ارائه گواهی فوت اقدام به ثبت دادخواست انحصار وراثت می شود .
دومین اقدام این است که پس از ثبت دادخواست ، دادخواست طی دو یا سه روز ارجاع به شعبه حل اختلاف می گردد و شعبه ای صالح به رسیدگی است که متوفی آخرین اقامتگاهش در آن حوزه بوده است .
سومین اقدام مراجعه به شعبه حل اختلاف برای پیگیری پرونده است که در آنجا صحت و سقم مدارک بررسی می شود و اگر مدرکی نیاز باشد باید استعلام صورت بگیرد که معمولا استعلام را خودشان انجام نمی دهند و شخصی که دادخواست ارائه کرده باید به اداره ثبت احوال مراجعه کرده و استعلام مدارک را بگیرد .
( در این جا داشتن وکیل دادگستری خیلی کمک کننده است زیرا با داشتن تجربه عملی خود می تواند در سریع ترین زمان ممکن مدارک را استعلام نموده و به شورای حل اختلاف نامبرده ارایه دهد.)
سپس شورای حل اختلاف ملزم به صدور گواهی انحصار وراثت خواهد بود که بنا بر درخواست شخص یا انحصار وراثت محدود یا نا محدود صادر می گردد .
انحصار وراثت محدود : که اختصاص به افرادی دارد که دارایی متوفا کمتر از پنجاه میلیون تومان است
انحصار وراثت نا محدود : اختصاص به افرادی دارد که دارایی متوفا ایشان بیش تر از پنجاه میلیون است و نیاز به انحصار وراثت نا محدود است که حداقل زمان ممکن ۴۰ روز برای صدور آن لازم است .
چند سوال حقوقی :
در صورتی که گواهی فوت یا هر یک از مدارک لازم مثل شناسنامه متوفا یا شناسنامه وراث مفقود شده باشد یکی از وراث و یا وکیل آنها می توانند از اداره ثبت احوال محل فوت متوفا استعلام و المثنی آن مدارک را تهیه نمایید.
مطالب مرتبط: وکیل مالیات بر ارث
این افراد برای اعطای وکالت باید اقدام به ثبت وکالتنامه نمایند که از دو طریق می توانند این عمل را انجام دهند یکی از طریق سامانه ثنا و دیگری سامانه میخک این مهم امکان پذیر شده است در این خصوص می توانید برای دریافت اطلاعات بیش تر با وکیل متخصص مشاوره نمایید.
طبق قوانین وکیل قانونی هر کدام از طرفین می توانند اقدام به دریافت انحصار وراثت نمایند و هم چنین فرد موصی له یعنی کسی که فرد متوفا در زمان حیات خود اموالی را به او منتقل کرده یا وصیت به نفع او شده است و هم چنین فرد وصی که به واسطه وصیت شخص متوفا ارث ببرد و هم چنین طلبکار متوفا برای اینکه بتواند به ورثه متوفا مراجعه کند و حق خویش را بگیرد می تواند اقدام به دریافت انحصار وراثت نماید و در آخر وراث سببی و نسبی متوفا می توانند اقدام به دریافت انحصار وراثت نمایند.
هر چند پاسخ به این سوال طولانی است اما سعی میکنیم به طور خلاصه بگوییم که اقدام بعدی پس از دریافت گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف مراجعه به اداره دارایی برای پرداخت مالیات بر ارث است که به طور مفصل در مقاله ای جداگانه به توضیح آن پرداخته شده است.
در صورتی که بین اموال متوفا وصیت نامه ای پیدا شود که متوفا تا ۱/۳ اموال خودش را منتقل کرده باشد برای گرفتن گواهی انحصار وراثت ارایه آن لازم است اما سوال عده ای این است که اگر متوفا در زمان حیات خویش وصیت به طور شفاهی نموده باشد تکلیف چیست ؟
پاسخ به. این سوال را فارغ از مسایل شرعی بخواهیم بدهیم این موضوع در قانون قابل ترتیب اثر نخواهد بود زیرا چیزی باید به دادگاه ارایه شود که محکمه پسند باشد و وصیت شفاهی قابل اعتماد و اعتبار نزد قاضی نیست اما از لحاظ اخلاقی و شرعی عمل به آن بهتر است ولی از نظر قانونی هیچ مسولیتی را برای کسی ندارد .
مطالب بیشتر : وکیل انحصار وراثت
در صورتی که فردی در خارج از ایران فوت کرده باشد باید گواهی فوت ترجمه شده را به تاید سفارت ایران در کشوری که در آن سکونت داشته برسانند و هم چنین برای وکیل انحصار وراثت متخصص ارسال کنند تا او بتواند اقدامات اداری آن را انجام دهد
بله بدون انحصار وراثت هیچ اداره و ارگانی شما را به عنوان ورثه به رسمیت نمی شناسند و هم چنین فقط و فقط وراث با این گواهی قابل تشخیص هستند شاید عده ای بگویند پس شناسنامه چیست اگر شناسنامه نشان دهنده هویت هر فردی است اما در هر حال طبق قانون برای مراجعه به ادارات دولتی و عمومی مثل شهرداری ها ارایه گواهی انحصار وراثت الزامی است .
ذکر نکردن تعمدی نام سایر وراث به هر دلیلی که باشد جرم کلاهبرداری است و هم چنین برای شهودی که استشهادیه را امضا کرده آمد در فرض سوانتی جرم شهادت کذب خواهد بود و درنهایت موجب شکایت و رسیدگی قضایی را در پی خواهد داشت .
مطالب بیشتر : مراحل انحصار وراثت
اگر ورثه بخواهند نسبت به دریافت حقوق متوفا اقدام نمایند ارایه گواهی انحصار وراثت لازم است ؟
همانطور که بیان گردید ارائه گواهی انحصار وراثت در هر صورتی لازم است اما برای دریافت حقوق و مستمری متوفا ارائه گواهی انحصار وراثت محدود کفایت می نماید.
گواهی انحصار وراثت را فقط باید از شورای حل اختلاف بگیریم ؟
بهتر است برای اطلاعات بیش تر و دقیق تر به مقاله مراحل دریافت انحصار وراثت دفتر وکالت و مشاوره فانوس که با لینک رنگی مشخص شده مراجعه نمایید و در آن مقاله به طور دقیق و به ترتیب مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت توضیح داده شده است .
اگر یکی از و به از دیگران وکالت بگیرد می تواند اقدام به دریافت انحصار وراثت نماید ؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم هیچ نیازی به اعطای وکالت به یکی از ورثه نیست زیرا هر شخصی می تواند اقدام به دریافت انحصار وراثت نماید پس هر یک از وراث اگر بدانند از کدام شعبه شورای حل اختلاف آن گواهی اخذ شده می توانند با مراجعه به آن شعبه رونوشتی از گواهی صادر شده را نیز دریافت نمایند.
آیا گواهی فوت یا گواهی انحصار وراثت به طور المثنی صادر می شود ؟
برای دریافت گواهی فوت یا گواهی انحصار وراثت هر یک از وراث می توانند به ترتیب با مراجعه به اداره ثبت احوال محل فوت متوفا یا شعبه شورای حل اختلافی که گواهی انحصار وراثت را صادر کرده است درخواست کپی برابر با اصل گواهی مذکور را مطالبه نماید و المثنی این مدارک صادر نمی شود بلکه کپی برابر با اصل با مهر شورا یا ثبت احوال تحویل هر یک از ذینفعان داده می شود.
برخی سوال می پرسند که دریافت گواهی انحصار وراثت بدون داشتن شناسنامه سایر وراث به چه صورت است ؟
در پاسخ به این سوال باید بگویم شاید نزد خود فکر کرده باشید این فرد شخصی است که یک موسسه حقوقی را تأسیس کرده و اطلاعات حقوقی کافی ندارد اما خیالتان را راحت کنیم وکیل دفتر وکالت و مشاوره حقوقی فانوس شخصی است که وکیل پایه یک دادگستری و پروانه تهران را دارد و شخصاً خودش پرونده ها را پیگیری می نماید نه اینکه مانند برخی از همکاران به وکلای کارآموز و آماتور بدهد و هر مدرکی که ناقص باشد از اداره ثبت احوال استعلام می نماید.
آیا نگرفتن انحصار وراثت جریمه و دیر کرد دارد پاسخ به این سوال منفی است هیچ کسی به دلیل دیر گرفتن یا نگرفتن گواهی انحصار وراثت جریمه نخواهد شد اما طبق قانون اگر کسی قبل از تاریخ ۹۵/۱/۱ فوت کرده باشد و در مدت ۶ ماه اظهارنامه مالیاتی توسط وراث داده نشود مشمول کمی جریمه خواهد شد نه به این منظور که گواهی را نگرفته بلکه به این منظور که اگر فردی فوت شود و به او ظرف ۶ ماه اظهارنامه مالیاتی را بدهند قانون برای این افراد به عنوان تشویق وسایلی را لحاظ کرده است مثلاً اگر در مدت یک سال از تاریخ فوت اظهارنامه مالیات بر ارث ثبت شود مشمول بعضی معافیت ها و بخشودگی ها خواهند بود که در صورت اطلاعات بیش تر می توانید با دفتر وکالت و مشاوره فانوس در ارتباط باشید.
آیا تقسیم ارث را هم دفتر وکالت شما بر عهده می گیرد ؟
سوال عده ای از عزیزان است که با دفتر وکالت و مشاوره فانوس تماس می گیرند و می پرسند شما این مبلغی را که نوشته آید برای همه مراحل و تقسیم ارث را هم شامل می شود در پاسخ باید بگوییم این مبلغ مذکور فقط برای دریافت گواهی انحصار وراثت که خودش ۴۰ روز زمان می برد البته این ۴۰ روز توسط وکیل دریافت می گردد و اگر توسط افراد عادی گرفته شود به ۸۰ روز هم می رسد اما تقسیم ارث در صورتی که شما بخواهید با حق الوکاله توافقی نیز انجام می گردد.
انحصار وراثت برای دریافت مستمری نیز لازم است ؟
.یکی از سوالات پر تکرار همین است برای حقوق و مستمری نیز دریافت انحصار وراثت الزامی است و اگر متوفا اموالی بالای ۵۰ میلیون نداشته باشد صرف گرفتن گواهی انحصار وراثت محدود کفایت می کند.
در صورت نیاز به مشاوره تخصصی می توانید با دفتر وکالت و مشاوره فانوس در ارتباط باشید .